کاخ هشتبهشت
كاخ هشت بهشت طرحي هشت پهلو دارد و تلاش شده با توجه به نام كاخ، الگوها و نمادهايي از عدد هشت به اجرا درآورده شود.
كاخ هشت بهشت در دورهي زمامداري شاه سليمان صفوي و در سال 1080 هجري در باغ بلبل بنا گرديد. پس از اين نيز در پايتخت- هاي پيشين صفويه، تبريز و قزوين نيز بناهايي به اين نام وجود داشت كه اكنون اثري از آنها باقي نيست. ليكن هشت بهشت اصفهان با دنيايي از تخيلات هم چنان باقي مانده است. كاخ در دو طبقه و بر يك پايهي هشت ضلعي به بلندي 130 سانتيمتر بنا شده است، بلندي كاخ نيز نزديك به 14 متر ميباشد. كاخ را از چهارسوي، چهار ايوان باشكوه فرا گرفته است كه نور لازم و كافي باغ را به فضاي دروني بنا ميرساند، فضاي مركزي بنا داراي مقرنسهاي گچي است كه به نقاشي آراسته شده و از چهارسو به چهار ايوان باز ميشود، آن گونه كه طرح دروني بنا را به شكل چليپا درميآورد كه در چهارطرف، چهار واحد ساختماني طراحي شده و در كل با طبقهي بالا، هشت واحد جدا از هم طراحي شده است. هر يك از واحدها با نقشهي معماري، طرح تزييني و فضاي دروني گوناگون سامان يافته است. معمار، بنا را به هزار تويي تبديل كرده كه در اين فضاي كوچك، به ويژه در طبقهي دوم، غرفههاي بسيار كوچك پديد آورده و براي جاي جاي آن از ديدگاه تزييني و بهرهگيري برنامه داشته است.
ايوان شمالي كاخ، حوضي مرمرين با ژرفاي كم به نام حوض مرواريد دارد، ايوان نيمروزي كاخ نيز فرايندي آبشارگونه، در ديوارهي ايوان به صورت يك كانال قايم طراحي شده كه از حوضي با پوشش مسين از طبقهي بالا، آب جريان يافته و هم چون آبشار به درون حوض كوچك پاييني ميريزد. اتاقهاي كاخ به طور كامل به نقاشي ديواري و آيينه كاري آراسته بوده كه قسمت بيشتر آنها در دورهي قاجاريه از بين رفته است.
كاخ هشت بهشت طرحي هشت پهلو دارد و تلاش شده با توجه به نام كاخ، الگوها و نمادهايي از عدد هشت به اجرا درآورده شود. چنان چه شمار واحدهاي ساختماني هشت تا، حوض مركزي هشت پهلو است، آجرهاي كف پوش هشت پهلويي نيز دارد. اتاق هاي دو واحد ساختماني آن نيز هشت پهلو است. در نماي بيروني، كاخ تزيينات كاشيكاري جالبي در بالاي حوض دارد كه برخي اشاره به داستانهاي پندآموز، برخي در بردارندهي نمادهاي حماسي و ملي است، برخي نيز صحنههاي شكار جانوران و پرندگان و گاه جانوران اسطورهاي چون سيمرغ را به نمايش درآورده است.
تزئینات عمارت در دوران صفویه به حدی باشکوه و هنرمندانه بوده که سیاحان بسیاری زبان به تحسین آن گشودهاند. متأسفانه امروز از نردههای چوب زرنگار و قابها و جامهای بلور و آلتهای شیشهای رنگارنگ ظریف اثری بر جای نماندهاست چرا که در دورههای بعد از صفویه و بخصوص در عصر قاجاریان تغییرات بسیاری در آن داده شدهاست. این تغییرات به حدی است که برخی از سیاحان آن را از دوران قاجار به حساب آوردهاند.
در اواخر دوران قاجار عمارت هشت بهشت به مالکیت خصوصی اشخاص درآمد و از زیورهای نفیس و گرانبهای دوره صفویه عاری گردید بهطوریکه امروز از آن همه شکوه و فریبندگی داخل کاخ و آبنماها و جویهای آب روان اثری بر جای نماندهاست. با همه دخل و تصرفات زیبایی صفوی این بنا برجای ماندهاست چنانکه آندره گدار باستانشناس و ایرانشناس میگوید:
-
- «... کاخ هشت بهشت با تالاری که از هر سو باز است و با چهار عمارت کلاهفرنگی در چهار گوشهٔ خود هنوز هم ترکیب اصلی و مختصری از لطف و ملاحت روزگاران گذشته را حفظ کردهاست.»
ذکر این نکته مناسبت دارد که تزئینات این کاخ هشتگوشه که نشانه روحیه معماری و تزئینات اواخر دوره صفوی است به همراه ساختمان آن که میان باغ واقع شدهاست بعدها به فراوانی مورد تقلید قرار گرفتهاست.
در نظر سیاحان
کلیه سیاحان و جهانگردانی که از اصفهان بازدید کرده و موفق شدهاند به درون کاخ هشت بهشت راه یابند آن را بهترین بناهای دنیا نامیدهاند. یکی از آنها کاخ هشت بهشت را با عبارت «... فرحانگیزتر از مجللترین کاخهای ممالک اروپایی» توصیف کردهاست.
گردشگری _ بناهای تاریخی اصفهان _ بناهای تاریخی _ سفرهای تابستانی _ کاخ هشت بهشت - هشت بهشت _ کاخ تاریخی هشت بهشت_ جاذبه های گردشگری _ جاذبه های گردشگری اصفهان