پیشینه شهر کاشان
کاشان شهری تاریخی است که مرکز شهرستان است و بخشی از استان اصفهان محسوب میشود. این شهر در مرکز ایران در ۲۲۰ کیلومتری جنوب پایتخت، ۹۰ کیلومتری قم و ۲۰۰ کیلومتری مرکز استان واقع است.
کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمومنین است. این شهر دارای ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران است. کاشان شهری با اصالت و با مشاهیر علمی و ادبی زیادی است و نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایران دارد. عدهای از مورخین کاشان را با اصالتترین و اولین شهر ایران و جهان میدانند.
جاذبههای گردشگری و اقلیم این شهر که دارای دو منطقه کوهستانی و کویریست آن را به یکی از سکونت گاههای مهم در ایران بدل ساختهاست و آداب و رسوم گلاب گیری و قالیشویی از مراسم سنتی این شهر است که سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود اختصاص میدهد.
شهرستان کاشان از شهرستانهای استان اصفهان است که دارای چهار بخش (مرکزی، قمصر، نیاسر و برزک) بوده و دارای شش شهر (کاشان، قمصر، نیاسر، جوشقان قالی، کامو و چوگان و برزک) میباشد.
در نیمه دوم سال 1357 شهرستان کاشان از استان مرکزی منتزع و به استان اصفهان الحاق گردید
حدود شهرستان کاشان
شهرستان کاشان از طرف شمال و شمال غربی به استان قم، از طرف شرق و شمال شرقی به آران و بیدگل و دشت کویر، از طرف جنوب شرقی به شهرستان اردستان، از طرف جنوب به شهرستان نطنز، از طرف غرب به شهرستان های گلپایگان و محلات منتهی میگردد.
تقسیمات کشوری
-
بخش مرکزی شهرستان کاشان
- دهستان کوهپایه
- دهستان میاندشت
- دهستان خرم دشت
شهرها: کاشان و مشکات
-
بخش قمصر
- دهستان قهرود
شهرها: قمصر، جوشقان قالی، کامو و چوگان
-
بخش نیاسر
- دهستان کوه دشت
- دهستان نیاسر
شهر نیاسر
-
بخش برزک
- دهستان باباافضل
- دهستان گلاب
شهرها: برزک
روستاهای شهرستان کاشان
- گلستانه
- نشلج
- ازناوه
- وادقان
- سار
- ون
- قه
- کمالالملک
- حسنارود
- جوشقان استرک
- طاهرآباد
- راوند
- خزاق
- سن سن
- قزاآن
- ارمک
- مشهد اردهال
- آب سفیداب
آب و هوای شهرستان کاشان
آب و هوای شهرستان کاشان همانند دیگر شهرستانهای مرکزی کشور بنا بر پستی و بلندی متغیر است. قسمتهای مرتفع آن سردسیر است دامنههای معتدل و جلگه به خصوص حاشیه کویر گرمسیر میباشد. آب روستاهای کوهستانی از چشمه و قنات و آب روستاهای جلگه آن از قنات است و آب اطراف کویر کمی شور میباشد.
رودخانههای شهرستان کاشان
در شهرستان کاشان رودخانه مهمی وجود ندارد ولی خشک رودهایی از شمال غربی به جنوب شرقی جاری هستند که نام برخی از آنها عبارتنداز: رودخانه دهنار، سار، وادقان، کله، اردهال، نابر، قمصر، گپرکن، قهرود، جهق و چند رودخانه دیگر. در میان این رودها تنها نابر، قمصر، قهرود و گپرکن هستند که مختصری آب دایم دارند. هم چنین برخی از معروفترین چشمههای کاشان عبارتند از: چشمه فین، چشمه نیاسر، چشمه نابر
دیدنیهای کاشان
شهرستان کاشان دارای مناطق توریستی و تاریخی میباشد که در کلیه فصول پذیرای گردشگران میباشد. باغ معروف و تاریخی فین در انتهای جاده فین و مشرف بر آزادراه کاشان-نطنز-اصفهان در منطقه مشرف بر کوهستان و خوش آب و هوا شامل باغ بزرگ با درختان سر به فلک کشیده و آ ب گوارا و هم چنین موزه باغ فین دیدنی میباشد. اطراف باغ فین مجتمعهای پذیرایی و سفرهخانههای سنتی پذیرای مسافران میباشند. تپه تاریخی سیلک در امتداد جاده فین قرار دارد. مجموعه خانههای تاریخی کاشان مشتمل بر خانه تاریخی طباطباییها، خانه بروجردیها، خانه عباسیان، خانه عامریها و … در محله سلطان میراحمد قرار دارد.
ریشهشناسی
در مورد ریشه نام شهر کاشان مانند بسیاری از نامهای دیگر اختلاف نظر وجود دارد. گروهی کاشان را برگرفته از «کی آشیان» به معنای جایگاه حاکمان میدانند و گروهی دیگر لغت کاشان را به معنی خانههای تابستانی که با چوب و نی ساخته میشوند، دانستهاند. بر اساس نظر دیگری کاشان تحریفشدهٔ «کاسیان» و به معنای محل اسکان اقوام کاسی [یا همان کاشی] بودهاست [، و امروزه کاشانیها را «کاشی» خطاب میکنند]. در گفتههای دیگر ساخت کاشی مرغوب در این منطقه را دلیل نامگذاری شهر به نام کاشیان میدانند که به کاشان تحریف شدهاست.
بازار بزرگ کاشان
تاریخ
دوران باستان
سیَلْک نام اولین تمدن شهرنشینی ایران مرکزی در کاشان است که در ۳ کیلومتری جنوب غربی این شهر قرار دارد. محوطه باستانی سیلک که در منطقه فین کاشان واقع شده قدمتی در حدود هفت و پانصد هزار سال دارد.
«نزدیک به پنج هزار سال پیش از میلاد مردم غارنشین فلات ایران در پی دگرگونیهایی که از لحاظ آب و هوا و تشکیل مزارع و چمنزارها به وجود آمد به دشتها روی آوردند و زندگی تازهای را آغاز کردند و در تمدن آنها نسبت به دورانهای پیشین پیشرفت بیشتری دیده شد؛ کهنترین مردم دشتنشین، مردم محل سیلک (Sialk) نزدیک کاشان بودند که آثار زندگی ایشان را در آنجا به دست آوردهاند.»
سیلک یکی از مکانهای تاریخی پس از تمدن جیرفت کرمان در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران پیش از هخامنشی در آن پیدا شده ولی خطی که همزمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمدهبود، با نام پرتو ایلامی شناخته شده پس از رها شدن این پایگاه بازرگانی از میان رفت.
استخوانهای یافته شده در تپه سیلک متعلق به دختری ۱۰ ساله (احتمالا دختر پادشاه سیلک) با قدمت ۵۵۰۰ ساله که در همانجا نگهداری میشود.
مهاجرت آریاییان و کاسیان
تمدن مردمان تپههای سیلک در ۵٬۰۰۰ سال پیش مغلوب تمدن آریایی (شاید کاسیها یا همان کاشیها یا در واقع کاسپیان) شدکه یادگارهای آنها در لایههای گوناگون حفاری مانند ظروف لولهدار بلند با نگاره اسب و خورشید و جنگافزار آهنی و شمشیر و نیزههای بلند پیدا شدهاست.
محوطه باستانی سیَلْک در پهلوی جنوب غربی کاشان و در سمت راست خیابان امیرکبیر کاشان (خیابان متصلکننده مرکز شهر به فین) قرار دارد و از دو تپهٔ شمالی و جنوبی که در فاصله ۶۰۰ متری یکدیگر قرار دارند و دو گورستان تشکیل شدهاست.
یکی از گورستانها که گورستان الف نامیده میشود ۳۵۰۰ سالهاست و در ۲۰۰ متری جنوب تپهٔ جنوبی واقع شدهاست که امروزه بر روی آن بلواری ۲۴ متری به نام بلوار امیرالمؤمنین کشیده شدهاست. گورستان دیگر که گورستان ب نامیده میشود ۳۰۰۰سال قدمت دارد و در زیر باغها و زمینهای کشاورزی پهلوی غربی تپهها قرار دارد.
در هنر سیلک جنبه تزیینی آن شدید است و هنری است که آریاییها با خود آوردهاند.
در دوران مادها و سایر دورانهای باستان نیز کاشان پابرجای بودهاست.
دوران اسلامی
در اوایل دورهٔ اسلامی متون جغرافیایی از کاشان به عنوان شهری کوچک یاد کردهاند، بعدتر توسعه در فلات ایران و موقعیت مرکزی کاشان و قرار داشتنش در مسیر ارتباطات، این شهر را به مرکز مهم صنعتی بدل ساخت، از این به بعد بیشتر به عنوان شهری در اندازه متوسط و البته موفق از کاشان یاد شدهاست. در حمله مغول شهر ویران میشود و کمی بعدش دوباره بازسازی میشود. در دورهٔ صفویه کاشان مورد توجه بودهاست و پادشاهان غالباً در آن سکنا میگزیدند و از این شهر به عنوان مرکزی تجاری بزرگ و ثروتمند یاد شدهاست. علی رقم آشوبهای پس از صفویه و زلزله بزرگی که در دوره کریم خان زند در کاشان میآید این موقعیت تا حدودی حفظ میشود اما آشوبهای اواخر دوره قاجار و ناتوانی در رقابت با نساجی اروپا موجب زوال شدید شهر میشود.
جغرافیا
نمای هوایی از شهر کاشان و ((دروازه تهران کاشان )) در سال 1303 خورشیدی
مکاننگاری
شهر کاشان در شمال استان اصفهان و در میان کوههای کرکس نطنز و کویر مرکزی ایران واقع شدهاست، جایی که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوتهها و درختچهها کم و بیش یافت میشوند.
دو قلهٔ رفیع رشته کوههای کرکس، در همسایگی کاشان قرار گرفتهاند. قلهٔ گرگش که در جنوب غرب کاشان در مجاورت شهر کامو و چوگان قرارگرفتهاست، توسط کارشناسان بینالمللی، به عنوان مکان رصدخانهٔ ملّی ایران، خانهٔ یکی از تلسکوپهای بزرگ خاورمیانه با نوینترین فناوری، برگزیده شد. قلهٔ اردهال در غرب کاشان، بلندترین نقطه از ارتفاعات کاشان (ادامهٔ رشته کوههای مرکزی) در مجاورت روستاهای مشهداردهال، نشلج و مزوشِ اردهال قراردارد و همچنین به عناوین «دماوند کاشان» و «بام کاشان» شناخته میشود. البته این قله با نام «دومیر یا در گذشته دامیر» به معنای (محل چرای دامها) نیز شناخته میشود. ابتدا مردمان قدیم مزوش، اردهال را به این نام میخواندند ولی امروزه دیگر این نام فراگیر شدهاست.
اقلیم
طبق سیستم کوپن در تقسیمبندی اقلیمی، اقلیم کاشان از نوع BWhsa است و آب و هوای گرم و بیابانی دارد، در این فرمول B خشک بودن را نشان میدهد، W نشان دهنده شدت خشکی است که درآن مقدار باران سالانه (۱۳٫۵) کمتر از میزان متوسط دمای سالانه به سانتی گراد (۱۹٫۷) است. h نشان نشان دهنده این است که متوسط دمای سالانه بیش از ۱۸ درجه سانتیگراد است، s علامت بارش باران در فصول سرد سال یا زمستان است و a میگوید که دمای گرمترین ماه سال از ۲۲ درجه سانتیگراد بیشتر است. بر پایه روش تقسیمبندی اقلیمی دومارتون که بر پایه ضریب خشکی است و دو عامل مهم دما و باران را مد نظر دارد، چون ضریب خشکی کاشان ۴٫۵ است بر اساس ضریب دومارتن، کاشان دارای آب و هوای خشک است
مناطق
پس از مصوبه تأسیس مناطق شهرداریها توسط وزارت کشور، مناطق پنجگانه شهرداری کاشان تشکیل شد. در حال حاضر کاشان دارای ۵ منطقه شهری میباشد. منطقه یک شامل بافت تاریخی شهر، منطقه دوم شامل بافت نوساز شهر و ناجی آباد، منطقه سوم شامل محلههای لتحر، حسنآباد، صفیآباد و شهرک ۲۲ بهمن، منطقه چهارم شامل فین و محور امیرکبیر، منطقه پنجم شامل راوند، طاهرآباد و خزاق میباشد.
معماری
کاشان همانند دیگر شهرهای قدیمی ایران معماری سنتی شهریاش را تا اوایل قرن بیستم حفظ کرده بود، این چینش سنتی که در دورههای سلجوقی و صفوی شکل گرفته بود و تا دوران قاجار ادامه یافته بود، در دورهٔ پهلوی و به ویژه نیمه دوم قرن بیستم به شدت تغییر یافت.
شهر قدیمی کاشان را دیواری بلند محصور میکرده و رفتوآمد به درون شهر توسط چند دروازه صورت میگرفته. فضای درون شهر مانند دیگر شهرهای دوران میانهٔ اسلامی به چهار قسمت ارگ، مدارس، بازار و محلات تقسیم میشده. قلعه جلالی (ارگ حکومتی کاشان) که در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی ساخته شده بود، در طول قرن هجده و نوزده میلادی از میان رفته در حالی که برجها، دروازهها و دیوارههای شهر در سراسر قرن نوزدهم باقیمانده بودند.
بازار کاشان در مرکز این شهر واقع شدهاست و دیگر فضاهای شهری در دو طرف آن قرار گرفتهاند، این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشتهاست که البته در دوره قاجار میزان قابل ملاحظهای از آن رونق کاسته شده. افزودههای جدیدتر بازار شامل تیمچه امینالدوله، دو مدرسه و یک مسجد است.
پشت بام بازار کاشان
با ظهور خودرو و ساخت خیابانها، تا به حال کاشان بدون توجه لازم به عناصر تاریخی و شیوه زندگی بومیاش رو به گسترش بودهاست. گسترش رابطه با تهران سبب ویران کردن قسمت شمال غربی دیوار شهر در ۱۹۲۰ شد. ساخت چند کارخانه و بانک، کاشان را به شهر تاریخی فین وصل کرد. در سالهای ۱۹۳۵–۱۹۴۵ سیاست دولت مرکزی در ساخت راه ماشینرو بین تهران و کاشان سبب توسعهٔ شهر در طول دو راه فین و تهران شد. با رسیدن راهآهن به کاشان ایستگاهی در شرق شهر ساخته شد و روستاهای یحییآباد و جمالآباد بخشی از شهر شدند.
در دهه بعدی نخستین میدان ماشینرو کاشان که پارکی نیز درون خود داشت ساخته شد، همچنین چند روستای دیگر، بخشی از کاشان بزرگ شدند، بانکها و کارخانههای جدیدی ساخته شد و خیابان بزرگی بین بخش قدیمی و جدید شهر ساخته شد. در هفتاد سال گذشته (۱۹۴۰–۲۰۱۰)، شهرکهای بسیاری در کنار راهها و خارج شهر پدید آمدهاند، به همان سرعتی که دور شهر قدیمی را قبلاً پر کرده بودند.
- بناها و خانههای تاریخی
-
از بناهای تاریخی مهم کاشان که هنوز استوار ماندهاند یا آثارشان پابرجاست میتوان به مناره زین الدین، آرامگاه سلطان عطابخش، مسجد عمادی (مسجد میرعماد)، مسجد جامع، مدرسه سلطانی، مسجد آقابزرگ، قلعه جلالی، حمام سلطان امیراحمد و کاروان سرای امین الدوله اشاره کرد، در همه این بناها ویژگیهای معماری مشابه دیده میشود، جز مناره زین الدین که در این زمینه یکتا است.
کاشان حداقل نوزده عمارت تاریخی دارد که به خوبی محفوظ ماندهاند. این عمارتها عناصر عمومی خانههای سنتی کاشان را دارا میباشند، اما نسبت به آنها دارای فضاهای بزرگتر، معماری ماهرانه تر و عناصر مجلل تری هستند. از معروفترین این عمارتها میتوان به خانه بروجردیها، خانه بنی کاظمی و خانه مرتضوی اشاره کرضد.
پارکها و فضای سبز
درختان سرو کهنسال باغ فین
به گفته شهردار کاشان سرانه فضای سبز در این شهر در منطقه ۱ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۲۲ متر مربع است، این میزان در منطقه ۲ شهرداری کاشان برای هر شهروند ۵/۲۲ متر مربع بیان شدهاست.در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۰ فاز اول پارک جوان به عنوان سی و هفتمین پارک کاشان افتتاح شد از دیگر پارکهای کاشان میتوان به پارک بزرگ شهر (بام کاشان)، شهربانو (ویژه بانوان)، ناژون، ملافتح الله، شهید قدیرزاده، شهید حسنزاده، کودک، شهید کریمی، انقلاب، آیتالله مدنی، لاله، پرستار، شهیدان ترنجی پارک نرگس نام برد.
باغ فین از معروفترین فضاهای سبز کاشان است و از مهمترین نمونههای باغهای ایرانی است که هنوز زنده و پابرجاست، وجود عناصر آب و درخت که عناصری پویا هستند در کنار ابنیه که عناصر ثابت معماری هستند، هویتی زنده به این اثر فرهنگی و تاریخی بخشیدهاست. این باغ در مقایسه با بسیاری از باغهای ایرانی مشابه، باغ فین با آب قابل توجهی مشروب میشود. این مجموعه که در کنار میدان نقشجهان و کاخ چهلستون، بیشترین بازدیدکننده و گردشگر استان اصفهان را به سوی خود جلب مینماید، در سال ۱۹۳۵ میلادی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. همچنین کار ثبت جهانی این اثر که از سال ۲۰۰۷ میلادی آغاز شده بود، چندین سال به طول انجامید و سرانجام در زمستان ۱۳۸۹، مرحله اول ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به انجام رسید. برخی منابع تاریخی قدمت این باغ را به دوران سلطنت آلبویه میرسانند، در حالی که ساختمان باغ فین فعلی به دوران شاه عباس بزرگ نسبت داده شده میراث فرهنگی ایران طراح باغ را غیاثالدین جمشید کاشانی میداند و منابع دانشگاهی طراح باغ را شیخ بهایی معرفی میکنند. باغ فین همان جایی است که به دستور ناصرالدینشاه، در سال ۱۸۵۲ میلادی صدراعظم معروف ایران امیرکبیر را در حمام آن به قتل رساندند. از مهمترین گیاهان این باغ، ۵۷۹ اصله درخت سرو و ۱۱ اصله درخت چنار است که اغلب بین ۱۰۰ تا ۴۷۰ سال سن دارند.
جمعیتشناسی
جمعیت کاشان بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۳۰۴٬۴۸۷ نفر بودهاست، این شهر حدود ۹۰ درصد جمعیت شهرستان کاشان را در خود جای دادهاست.اکثریت جمعیت این شهر کاشیها هستند هر چند از دیرباز سایر اقوام ایرانی در کاشان بهطور پراکنده میزیستهاند؛ که از مهمترین آنها اصفهانیها، شمالیها، آذریها، لرها و کردها هستند.
زبان
مردم کاشان به لهجه کاشانی از زبان فارسی تکلم میکنند، این لهجه مانند بسیاری از لهجههای فارسی دارای ویژگیهای آواییای است که برخی از آنها خاص این منطقهاست. این ویژگیها در لهجهٔ کاشانی بهطور عمده حاصل عملکرد فرایندهایی مانند هماهنگی مصوتها، همگونی صامتها، حذفها و غیرهاست که، هرچند بعضی از آنها در سایر گونههای فارسی نیز قابل مشاهدهاست، نوع و میزان وقوع آنها، لهجهٔ کاشانی را از سایر لهجههای فارسی به نوعی متمایز کردهاست. در گذشته کلیمیان ساکن کاشان که امروزه بیشترشان به آمریکای شمالی مهاجرت کردهاند به گویشی از زبانهای مرکزی ایران که به گویش یهودیان کاشان معروف است تکلم میکردهاند این گویش به زبان راجی که در روستاهای اطراف کاشان تکلم میشود شباهت داشتهاست.
دین
منابع اسلامی، از قدیمی ترینشان، همواره از کاشان در کنار قم به عنوان شهری شیعه مذهب یاد کردهاند.
کاشان سکونت گاه جامعهای مهم از یهودیان و مرکز فرهنگی برای ایشان بودهاست که سابقهاش حداقل به دوره صفویه بازمیگردد. با اینکه گویش یهودیان حضوری دیرین را در این سرزمین نشان میدهد، اما منابع میانه هیچ اشارهای به وجود جامعهای یهودی در کاشان نکردهاند و احتمال میرود که ایشان ساکنان روستاهای اطراف کاشان بودهاند. مهاجرت یهودیان به کاشان در دوره صفویه به خاطر رونق تجارت ابریشم افزایش یافت و جامعه یهودی تا اوایل قرن نوزدهم که به گفته خودشان مجبور به اسلام آوردن شدند در آن حضور داشتند. بنا به کتاب آنوسی اثر بابای بن لطف در ۱۶۵۶ میلادی یهودیان کاشان به اجبار مسلمان شدند، هفت سال بعد پس از مداخله و کمک فقیه شیعه ملا محسن فیض کاشانی یهودیان توانستند پس از پرداخت جزیه این سالها دوباره به آیین خویش بازگردند، عده نیز بر اسلام باقیماندند که به جدیدالسلامها معروف شدند.
اقتصاد
اقتصاد کاشان از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفیجات و انواع میوهها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیجات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشیکاری، ابریشمبافی، مخملبافی، شعربافی، گلیمبافی، زیلوبافی، زریبافی و قالیبافی تکیه داشتهاست. در اراضی کشاورزی منطقه کاشان و حومه انواع درختان میوه میروید. قسمت عمده زمینهای این منطقه زیر کشت پنبه و غلات است. همچنین گوجه درختی، سیب درختی، انگور، سبزیکاری و صیفیکاری، چغندر، هویج و شلغم از دیگر محصولات کاشان است. افزون بر آن پرورش گل در قمصر، هندوانه و طالبی در آران و بیدگل و کشت سیب زمینی در حومه رونق خوبی دارد و انار فین و راوند و عطر و گلاب قمصر شهرت ویژهای دارد. در کاشان معادنی مانند مس، آهن، سولفات باریم، زاج سبز، نمک طعام، سنگهای مرمر و تراورتن وجود دارد که بعضی از آنها دست نخورده باقیماندهاست.
صنعت فرش دستباف کاشان در طرحها، نقشها و رنگهای زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانزد و نقل محافل هنری، اقتصادی، نمایشگاهی و علمی بودهاست. افسوس که با رویکارآمدن فناوریهای ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفههای جانبی آن در حال رکود و فراموشی است.
کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانهای را در خود جای دادهاست. اولین کارخانه در سال ۱۳۱۳ به نام کارخانه ریسندگی پایهگذاری شد و پس از آن کارخانههای دیگری مانند حریر و مخمل (۱۳۳۸)، تاروپود (۱۳۳۴)، کرک (۱۳۴۵)، پشم (۱۳۴۸) و قالی راوند (۱۳۵۰) به کار افتاد. امروزه کاشان با دارا بودن دهها کارخانه فرش ماشینی و صنایعی چون چینی و ملامینسازی، کاشیسازی، ریسندگی و ابزارآلات صنعتی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شدهاست. از این رو از کاشان به عنوان پایتخت فرش ایران یاد میشود. قالی کاشان با شناسه ۰۰۳۸۳ در یونسکو ثبت گردیدهاست.
گردشگری نیز یکی از حوزههای اقتصادی کاشان است. کاشان ۱۷۰۰ اثر تاریخی شناسایی شده و ۳۱۳ اثر ثبت شده ملی دارد. جاذبههای گردشگری این استان باعث شدهاست که تعداد زیادی گردشگر هر ساله از مناظر دیدنی و آثار تاریخی و صنایع دستی کاشان دیدن کنند. حضور گردشگران در کاشان طی دو سال گذشته (۱۳۹۲ و ۱۳۹۳) نسبت به مدت مشابه قبل ۴ برابر رشد داشتهاست.
ترابری
فرودگاه
فرودگاه کاشان (یاتا: KSN، ایکائو: OIFK) یکی از فرودگاههای قدیمی ایران است که در تاریخ ۱۳ خرداد سال ۱۳۹۵ همزمان با بیست و یکمین سالگرد افتتاح اولیه بهطور رسمی افتتاح گردید.
راهآهن
کاشان به وسیله ایستگاه مرکزی راهآهن کاشان به شبکه ریلی کشور متصل میباشد. پروژه ایستگاه قطار سریعالسیر در ایستگاه راهآهن کاشان در دست انجام است.
اتوبوس
شرکت واحد اتوبوسرانی کاشان و حومه در سال ۱۳۷۰ خورشیدی تأسیس شد. هم اکنون ۱۵۹ دستگاه اتوبوس ملکی و ۳۵ دستگاه اتوبوس بخش خصوصی در ۱۴ خط در حال سرویس دهی در شهر میباشند. همچنین ۵۳۰ دستگاه مینی بوس نیز تحت نظارت این شرکت کار جابجایی مسافران حومه را بر عهده دارند.
رهآوردها
غذاهای سنتی
از جمله غذاهای سنتی کاشان میتوان به گوشت لوبیا، شفته، قیمه ریزه، کوفته چغندر، گوشت عدس بادمجان، گوشت لوبیای سرکه شیره و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش و اشکنه اشاره کرد.
شیرینیها
کلوچه و پشمک، باقلوا کاشان، سوهان میرزا حسینی، حلوا ارده، ارده شیره، نقل بیدمشکی، حاجی بادامی و جوزقند
عرقیات
عرق نعناع، عرق گل محمدی (گلاب)، عرق بیدمشک، عرق دارچین و نظایر آن.
خشکبار
انواع میوه خشک مثل انجیر، هلو و سیب.
صنایع دستی
از صنایع دستی کاشان میتوان به کاشی کاری، سفالگری، اصول اربعه معماری و گنبدسازی (گوشه سازی، رسم بندی، مقرنس و گره سازی)، گچ بری، آجرکاری، گره چینی، قالی بافی، نقشهکشی قالی، شعربافی، زری بافی، مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، رفوگری، رنگرزی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت کاری نام برد.همچنین چند تن از هنرمندان صنایع دستی کاشان از طرف یونسکو مهر اصالت دریافت کردهاند.
کاشان - معرفی شهر کاشان - شهر کاشان